Sloboda za zločinca dočekana ovacijama

Da mađarska javnost, i što je još gore kompletno pravosuđe, ne želi da se suoči sa svojom nacističkom i zločinačkom prošlošću potvrđuje i nedavna oslobađajuća presuda Šandoru Kepiru bivšem komandantu mađarske žandarmerije u Novom Sadu koji je 1942. godine učestvovao u trodnevnoj raciji kada je zverski ubijeno i masakrirano preko 1 200 Srba, Jevreja i Roma.[1] Da ironija bude još veća, Kepirova odbrana uložila je žalbu na oslobađajuću presudu:” uz obrazloženje da ona nije dovoljno pojasnila nevinost klijenta (!).[2]

Aleksandar Djukov, direktor ruskog fonda Istorijsko sećanje, smatra da je ovo veoma opasna tendencija koja se ne dozvoliti. Svaka tendencija ima svoje pokriće i jednu bazu iz koje crpi svoj momentum. U ovom slučaju u pitanju je jačanje desnih radikala na Mađarskoj političkoj sceni. ”Šta više, po verziji optužbe, bivši nacista snosio je ličnu odgovornost za pogibiju 36 nevinih žrtava i smatran je umešanim u masovna streljanja u Mađarskoj 1944. godine.“[3]

Samo pojavljivanje Kepira u sudnici ličilo je na apologiju zločina. Sam Kepir je nakon što je stigao u sudnicu reporterima rekao da je “potpuno nevin” i čitav sudski proces je nazvao cirkusom. Nakon što je uz pomoć štapa za hodanje zauzeo svoje mesto pred sobom je istakao papir na kome je bilo odštampano: “ubice 97-godišnjeg čoveka.” [4]

Navedeno jačanje desničarskih partija u Mađarskoj predstavlja glavni razlog za zabrinutost. Kako navodi ruski analitičar, ovo je još jedan pokušaj u nizu postupaka mađarske Vlade koja želi da se distancira od svoje prošlosti. “Najverovatnije je oslobađanje naciste u Mađarskoj još jedan korak zemlje u težnji da se ogradi ne samo od svoje sovjetske prošlosti, već i pokušaj prepisivanja istorije”. Kako bi što realnije opisali okolnosti koje su pratile oslobađajuću presudu, ovome moramo da dodamo i činjenicu da oslobađanje jednog nacističkog zločinca ne samo da predstavlja ograđivanje od sovjetske prošlosti, već i ograđivanje od svake humanosti i prava. EU ničim nije pokazala da je spremna da izvrši pritisak na Mađarsku vladu što samo može pogoršati međususedske odnose Srbije sa ovom zemljom.

Predsednik Tadić je nakon presude izjavio: ”Zaprepašćen sam ne samo presudom suda u Budimpešti, već i reakcijom prisutnih u sali. Kakva god da je presuda Kepiru, imajući u vidu težinu zločina iz drugog svetskog rata, aplauz nije smeo da se desi.”[5] Aplauz koji je usledio nakon presude samo potvrđuje našu gornju tezu da neonacizam u Mađarskoj sve više jača i da je on samo potkrepljen pasivnošću EU koja je dozvolila da jedan čovek koji je odgovoran za najgnusnije zločine prođe nekažnjeno. Reakcija prisutnih dovoljno govori o raspoloženju u Mađarskoj i predsednik Tadić, moramo da upotrebimo nediplomatski rečnik, naivno očekuje reakciju Mađarske države na oslobađajuću presudu koja sasvim sigurno neće uslediti.

Boris Koplilović potpredsednik Jevrejske opštine u Novom Sadu izjavio je da je nakon izricanja oslobađajuće presude nastao “potpuni haos” u sudnici i da su pristalice Šandora Kepira, uglavnom mladih ljudi, uzvikivali uvrede na račun tužilaštva, tako da se završne reči presude gotovo i nisu mogle čuti.[6] Ukoliko Mađarska vlada i odgovarajuće institucije u EU ne odreaguju na odgovarajući način kako bi sprečile da zločini protiv čovečnosti prođu nekažnjeno, onda će to zaista predstavljati sumrak tzv. Zapadne demokratije.