Srpskog jedinstva nema - srpskog ropstva ima

Danas je (15. septembar), kažu, dan srpskog jedinstva, slobode i nacionalne zastave. Nažalost, slavimo nešto što nemamo i što, s obzirom na stanje stvari, nećemo nikada više imati. Nemojte se čuditi ovim riječima i nemojte mi zamjeriti zbog njih, jer ja sam čovjek koji bi više od bilo kog drugog Srbina volio da smo jedinstveni i slobodni s obje strane Drine i da nam je jedna nacionalna zastava. Ali nije, i ne treba mnogo pameti da to shvatimo, uz spremnost da pogledamo činjenicama u oči i da ih prihvatimo.

 A o pocijepanosti društva u Srbiji,  opet na srpsko-srpskoj osnovi, oko toga da li Srbija treba da prizna tzv. Kosovo, ne moraju se trošiti riječi. Svi znamo koliko je tim povodom podijeljen srpski narod, ne samo u Srbiji nego i u Srpskoj (a šta tek reći o Crnoj Gori), i da u njemu ima mnogo onih koji nažalost misle i javno iznose da bi to Srbija i Srbi trebali učiniti. Takođe je mnogo i onih koji bi koliko sutra pocijepali Kosovo i Metohiju i prihvatili da Srbiji ostane samo mali dio, onaj na sjeveru Kosova

Nacionalnog jedinstva nemamo i za to je dovoljno samo doći do rijeke Drine koju, kad stignemo do nje, ne možemo preći bez policijske i carinske kontrole. Da imamo nacionalno jedinstvo koje nemamo, ne bismo iz Srpske u Srbiju, i obrnuto, prelazili često u (pre)dugim kolonama uz graničnu kontrolu. Ovdje će mnogi reći da sintagma nacionalno jedinstvo ne znači nužno i jedinstvo u državno-pravnom smislu. Jer, kazaće dalje neki od tih pozivajući se na Fridriha Šelinga, narod nije "puka prostorna koegzistencija nekog većeg ili manjeg broja fizički istovrsnih individua, nego zajednica svijesti između njih". I to je tačno, samo je problem što mi nemamo ni tog drugog jedinstva, onog u glavama naših ljudi, jer ono izostaje po svim pitanjima koja su ključna za srpski narod. To nejedinstvo je vidljivo i u Srpskoj i u Srbiji. Ovdje u Srpskoj to je, po ko zna koji put, pokazano samo dan ranije, u srijedu 14. septembra, u Narodnoj skupštini Republike Srpske. Bilo je i tužno i tragično gledati nejedinstvo srpskih poltičkih stranaka u toj najvažnijoj instituciji oko pitanja da li  dati ili ne dati agreman novom njemačkom ambasadoru u BiH, budući da je njemački Bundestag nedavno usvojio rezoluciju kojom je flagrantno nagovijestio politiku Njemačke prema nama, čija suština se svodi na nestanak Republike Srpske. Čak ni oko takvog pitanja nije moglo biti nacionalnog jedinstva, jer je vlast u Srpskoj bila za to da se uskrati taj agreman ukoliko njemački Bundestag ne revidira svoj nedavni stav prema nama i Srpskoj, dok je srpska opozicija odbila da uopšte raspravlja o tom pitanju u parlamentu Srpske, čime je u stvari izdejstvovala da njemački ambasador dobije agreman. Ruku na srce, vidjevši šta čini opozicija i da između njih nema niti može biti jedinstva, i vlast je reterirala u svom stavu pa je prilikom glasanja u parlamentu Srpske, dakle kad je bilo najvažnije, 46 poslanika iz vladajuće koalicije bilo uzdržano. Slučajno ili ne, u isto vrijeme u Narodnoj skupštini Republike Srbije vođena je rasprava povodom izvještaja predsjednika Republike o Kosovu i Metohiji. Koliko je u toj raspravi bilo teških riječi i animoziteta na srpsko-srpskoj osnovi, koliko razlika i nejedinstva, imao je priliku da vidi svako ko je gledao televizijski prenos te skupštinske rasprave. A o pocijepanosti društva u Srbiji,  opet na srpsko-srpskoj osnovi, oko toga da li Srbija treba da prizna tzv. Kosovo, ne moraju se trošiti riječi. Svi znamo koliko je tim povodom podijeljen srpski narod, ne samo u Srbiji nego i u Srpskoj (a šta tek reći o Crnoj Gori), i da u njemu ima mnogo onih koji nažalost misle i javno iznose da bi to Srbija i Srbi trebali učiniti. Takođe je mnogo i onih koji bi koliko sutra pocijepali Kosovo i Metohiju i prihvatili da Srbiji ostane samo mali dio, onaj na sjeveru Kosova.

Nije trebalo da prođe mnogo vremena pa da Vučić kod sebe pozove Milorada Dodika i da mu, pod maskom navodnih razgovora o daljim pravcima saradnje Srpske i Srbije, naloži da prekine sa bojkotom zajedničkih institucija BiH, što je Dodik odmah zatim i učinio, a sa njim i sva srpska politička opozicija u Republici Srpskoj

I srpska nacionalna sloboda je netragom nestala. Evo samo jednog iz niza primjera našeg ropstva. U julu prošle godine Valentin Incko nam je, kršeći sve norme međunarodnog i unutrašnjeg prava, nametnuo svoj privatni "zakon o zabrani negiranja genocida u Srebrenici". Republika Srpska to nije prihvtila, a i kako bi, ne samo zato što je srpska nego prije svega zato što je Inckovo ponašanje flagrantan napad na suverenitet države kao vrhovnog i imperativnog načela međunarodnog prava, pa se odlučila za pravno, politički i moralno legitimnu apstinenciju od učešća u vlasti na nivou zajedničkih institucija BiH, dok taj Inckov "privatni uradak" ne bude poništen. I onda umjesto da se istrajava u tome, samo par mjeseci nakon toga najprije Aleksandar Vučić kao predsjednik Republike Srbije prima u zvaničnu posjetu Nijemca Kristijana Šmita u svojstvu tzv. "visokog predstavnika u BiH", što čini i patrijarh srpski Porfirije, iako i Vučić i Porfirije znaju da Šmita nije imenovao Savjet bezbjednosti UN kako je propisano Aneksom 10 Dejtonskog sporazuma. Očigledno je da u pozadini stoji odsustvo naše državne i nacionalne slobode, tačnije rečeno stoji naše ropstvo u njegovom savremenom obliku, pošto su Vučić, a pod njim i Porfirije, iza kulisa klekli pred njemačkim pritiskom i povinovali se zahtjevu Njemačke da prime Šmita u zvaničnu posjetu i da ga oslove kao "visokog predstavnika u BiH". Nije trebalo da prođe mnogo vremena pa da Vučić kod sebe pozove Milorada Dodika i da mu, pod maskom navodnih razgovora o daljim pravcima saradnje Srpske i Srbije, naloži da prekine sa bojkotom zajedničkih institucija BiH, što je Dodik odmah zatim i učinio, a sa njim i sva srpska politička opozicija u Republici Srpskoj. I tako je život nastavio da teče kao da se ništa nije dogodilo, sve smo s tim u vezi zaboravili, jer mi i inače slabo pamtimo, a brzo zaboravljamo. Ili, kako kaže Meša Selimović u svom romanu Tvrđava: "Sve čemer, sirotinja, glad, nesreća. A zašto je tako? Ne znam. Možda zato što smo po prirodi zli, što nas je bog obilježio. Ili što nas nesreće neprestano prate, pa se bojimo glasnog smijeha, bojimo se da ćemo naljutiti zle sile koje stalno obilaze oko nas. Zar je onda čudo što se uvijamo, krijemo, lažemo, mislimo samo na današnji dan... Nemamo ponosa, nemamo hrabrosti. Biju nas, a mi smo i na tome zahvalni".

Na ovaj i ovom slične načine se pripadnost Repulici Srpskoj zanemaruje, što vremenom vodi u neznanje i zaborav kod generacija koje tek treba da dođu. Kod njih će nam naša sadašnja nacionalna zastava biti mala, gotovo nikakva vajda. Jer u tako pocijepanom narodu ona vremenom postaje samo komad obične tkanine, kojeg će nove generacije, nenaučene da pripadaju Republici Srpskoj, biti spremne da zamijene nekom sasvim drug(ačij)om tkaninom

Iako su ove riječi napisane prije više od pola vijeka, one su danas aktuelnije više nego ikada, jer smo pocijepani ne samo državnim međama preko kojih možemo preći samo nakon što budemo prekontrolisani, već smo pocijepani i srpsko-srpskim sukobima i mržnjom, gotovo istom onom mržnjom za koju je Meša Selimović, govoreći onomad o svom porijeklu iz drobnjačkog bratstva Vujovića na granici Hercegovine i Crne Gore, zapisao da su: "...dva brata, jedan Selimović, jedan Ovčina, branili braću i rođake, generacijama pamteći da su rod. Kad su rođaštvo počeli da zanemaruju, pa da zaboravljaju, pa da preziru, i kad se sasvim zatrla rodbinska veza, teško je reći, to je dio naše teške i neispitane istorije. Nekadašnja želja da se pomogne rođacima polako se pretvarala u crnu mržnju".

Prethodni citat u kojem Selimović objašnjava kako se nekadašnja želja ljudi istog roda i naroda vremenom izobličavala, i to najrije u nemar, potom u zaborav, ovaj u prezir, a prezir na kraju u mržnju, gotovo je savršeno objašnjenje kako se razara zajednica svijesti između ljudi koja je u osnovi ne samo rodova nego i čitavog naroda. Na jednom svježijem primjeru, koji sam neposredno zapazio prije dvije godine dok sam radio posao sudije Okružnog suda u Banjaluci, to se radi ovako.

Okvirnim zakonom o osnovnom i srednjem obrazovanju u BiH iz 2003. godine propisano je (član 3) da je jedan od opštih ciljeva osnovnog i srednjeg obrazovanja to da se kod učenika razvije svijest o pripadnosti BiH. Ovu prazninu nije popunio zakonodavac Republike Srpske, jer ni Zakonom o osnovnom obrazovanju i vaspitanju, kao ni Zakonom o srednjem obrazovanju u Republici Srpskoj, nije propisano da je cilj tih obrazovanja razvijanje svijesti učenika o pripadnosti Republici Srpskoj. Na ovaj i ovom slične načine se pripadnost Repulici Srpskoj zanemaruje, što vremenom vodi u neznanje i zaborav kod generacija koje tek treba da dođu. Kod njih će nam naša sadašnja nacionalna zastava biti mala, gotovo nikakva vajda. Jer u tako pocijepanom narodu ona vremenom postaje samo komad obične tkanine, kojeg će nove generacije, nenaučene da pripadaju Republici Srpskoj, biti spremne da zamijene nekom sasvim drug(ačij)om tkaninom.

15. septembar 2022.