Anti-antifašistička ofanziva na Zrenjanin

Istorijski naziv današnjeg Zrenjanina bio je Veliki Bečkerek. Ukazom kraljevskih namesnika, marta 1935. godine, naziv je promenjen u Petrovgrad. Na drugu godišnjicu oslobođenja, oktobra 1946. godine, grad je dobio naziv Zrenjanin. U oba slučaja, naziv je promenjen bez demokratskog izjašnjavanja. Međutim, 1992. godine, održan je referendum, na kom se oko dve trećine birača koji su glasali opredelila da se zadrži naziv v Zrenjanin.

Nazivi svih naseljenih mesta u Srbiji danas su utvrđeni Zakonom o teritorijalnoj organizaciji Republike Srbije i mogu biti promenjeni samo izmenom tog Zakona.

Krajem prošle godine, u Zrenjaninu je formirano udruženje „Petrovgrad“, koje čine vlasnici nekoliko većih privatnih preduzeća i nacionalističke organizacije poput Društva srpsko-ruskog prijateljstva, Srpskog narodnog pokreta „Svetozar Miletić“ i sličnih... Osnivači ovog udruženja su i neki sportski klubovi, kao i Udruženje odgajivača golubova srpskih visokoletača „SRB-797“. „Petrovgrad“ kao svoj osnovni cilj ima promenu naziva grada u Petrovgrad.

Zašto je pokretnuta inicijativa da se gradu Zrenjaninu promeni naziv?

Desničari nastoje da potisnu sve simbole koji podsećaju na antifašizam, socijalnu i nacionalnu ravnopravnost, kako bi privatnim kompanijama, domaćim i stranim, omogućili da naše zajedničke resurse koriste za proizvodnju privatnih profita i kako bi mogli neograničeno da eksploatišu naše radnike.

Radi se o pojavi koju su sociolozi nazvali anti-antifašizam. Obnovljenom kapitalizmu potrebno je da neguje kulturu sećanja, koja ne dovodi u pitanje aktuelne odnose moći. Umesto dokazanih heroja, koji su poginuli boreći se za slobodu, favorizuju se notorni izdajnici i istorijske ličnosti koje su poznate samo po saradnji s fašističkim okupatorima. Učestalim rehabilitacijama ratnih zločinaca i sardnika nacista i izdajnika, podrivaju se moralni temelji na kojima počiva društvo. Društvo koje nije u stanju da razlikuje dobro od zla ne može opsatati. Rehabilitacije podstiču nemoralno postupanje, ispostavlja se da ne postoji sankcija za pogano ponašanje.

Nova srpska buržoazija potiskuje antifašizam, kako bi se obeshrabrio otpor postojećem nepravednom sistemu.

Anti-antifašizam deo je neoliberalnog projekta čiji je cilj da se radnička klasa ponovo potisne u podređeni oložaj i da ima samo onu društvenu ulogu koju joj određuje krupni kapital.

U Srbiji anti-antifašizam jeste sastavni deo neoliberalne tranzicije, čiji je cilj da se uspostavi sistem u kom je vlasništvo nad svim privrednim i prirodnim bogatstvima u rukama stranog i domaćeg kapitala. Da bi zemlja bila potisnuta u periferni, podređeni položaj, moraju se poništiti antifašističke tekovine kao što su javno vlasništvo nad sredstima za proizvodnju, samoupravljanje, socijalna prava. Da bi obnovljeni kapitalizam mogao glatko da funkcioniše, moraju se iz kolektivnog i individualnog pamćenja proterati borci za društvenu pravdu i partizanski pokret.

Parola jugoslovenskog antifašizma je bila „Tuđe nećemo – svoje ne damo“. Danas nas neoliberali uče kako sve što vredi moramo da prepustimo strancima, pa će nam onda biti bolje - kad ne budemo imali ništa. Da bi strane kompanije postale vlasnici sve vredne imovine u Srbiji, mora se potisnuti u zaborav cela srpska oslobodilačka politička kultura.

Društvo koje nije u stanju da razlikuje dobro od zla ne može opstati

Pokretači inicijative protive se održavanju referenduma o promeni naziva, što ukazuje na to da oni smatraju stanovnike Zrenjanina nedoraslim da sami donesu odluku o tome kako grad treba da se zove. Jedini legitiman način da se odlući o promeni naziva grada jeste da se održi referendum.

Zrenjanin je multietnički grad. U njemu, pored većinskih Srba, žive i Mađari, Rumuni, Slovaci, Romi i pripadnici drugih naroda. Javna simbolika u etnički i verski složenim sredinama ne sme pripadati samo jednoj nacionalnoj grupi i samo jednoj tradiciji. Ona mora voditi ka povezivanju različitosti u jednu zajednicu.

Jugoslovenski antifašizam borio se za ostvarivanje univerzalnih ciljeva, kao što su sloboda, pravda, jedankost... Naziv Zrenjanin simbol je antifašističke borbe, koja je - kao jedna od najvećih tekovina civilizacije - prihvatljiva svim narodima.

Insistiranje da naziv grada bude Petrovgrad može destabilizovati etničke odnose u Banatu.

Ukoliko Srpska napredna stranka ovu inicijativu prihvati, izgubiće vlast u Zrenjaninu, zato što većina Zrenjaninki i Zrenjaninaca ne želi promenu imena grada.

*Autor je aktivista Zrenjaninskog socijalnog foruma