Prevarna priča o izbornoj prevari i nezakonito „kontrolno brojanje“ CIK-a

Upisivanje nula glasova umjesto dobijenih 157 Miloradu Dodiku je tipičan primjer izvršenja krivičnog djela izborne prevare, napisao je profesor ustavnog prava doktor Milan Blagojević u kolumni, govoreći o utvrđenoj nepravilnosti na biračkom mjestu Centar 2-8 (034B231, Osnovna škola "Ivo Andrić", učionica 7) u Banjaluci.

Kolumnu prenosimo u cijelosti:

Radio-televizija Republike Srpske je blagovremeno, 15. oktobra ove godine, obavijestila javnost, što su učinili i brojni drugi mediji, da je na biračkom mjestu Centar 2-8 (034B231, Osnovna škola "Ivo Andrić", učionica 7) u Banjaluci Milorad Dodik dobio 157 glasova, što je potvrdilo čak i nezakonito kontrolno ponovno brojanje glasova za predsjednika Republike Srpske, koje je suprotno Izbornom zakonu BiH naredila CIK BiH.

Međutim, uprkos tome u Centru za brojanje glasova u Sarajevu na konačnom zapisniku pored imena Milorad Dodik upisan je broj nula, a ne broj 157. Ako nije riječ o nečijem nemaru, onda je ovakva radnja Centra za brojanje glasova tipičan primjer izvršenja krivičnog djela izborne prevare.

S tim u vezi želim ukazati ovim tekstom na problem koji se može pojaviti, zbog kojeg se može sumnjati kako je onaj ko je aranžirao ovo nezakonito "kontrolno brojanje" uzeo i to kao dio svog nezakonitog plana, znajući da se to odvija u Sarajevu i da, kako ću pokazati u nastavku, i ako CIK i Centar za brojanje glasova eventualno falsifikuju rezultate u svom "kontrolnom brojanju" neće moći biti krivično gonjeni.

Evo zašto je to tako, izloženo u tri kratka objašnjenja.

1. Nezakonito "kontrolno brojanje" se sada odvija za izbore za predsjednika Republike Srpske. To je institucija Republike Srpske, a ne institucija BiH. Ovo je važno znati zato što Krivični zakon BiH u članu 154. propisuje krivično djelo izborne prevare tako što kaže da ga čini "ko falsifikuje rezultate izbora ili glasanja za institucije BiH".

Dakle, krivično djelo izborne prevare iz navedenog člana može postojati samo ako se radi o falsifikovanju rezultata izbora za institucije BiH, a ne i za predsjednika Republike Srpske kao institucije Republike Srpske.

Stoga ako bi u slučaju s početka ovog teksta bila podnesena krivična prijava Tužilaštvu BiH zbog krivičnog djela izborne prevare iz člana 154. Krivičnog zakona BiH, ona bi bila odbačena, jer Tužilaštvo BiH može krivično goniti za izbornu prevaru samo ako se radi o falsifikovanju rezultata izbora za institucije BiH.

2. Isto stvari stoje i sa Krivičnim zakonom FBiH. Na ovaj krivični zakon neophodno je ukazati zato što je radnja s početka ovog teksta učinjena u Sarajevu, u dvorani Zetra na Skenderiji, u tamošnjem Centru za brojanje glasova, to jest u mjestu koje se nalazi na teritoriji FBiH.

Krivični zakon FBiH u članu 198. propisuje krivično djelo izborne prevare. Čini to tako što propisuje da je ovo krivično djelo učinjeno ako neko falsifikuje rezultate izbora za institucije FBiH.

Dakle, ako bi krivična prijava za radnju kojom počeh ovaj tekst bila podnesena Tužilaštvu FBiH, zato što je radnja učinjena na teritoriji FBiH, to tužilaštvo bi je moralo odbaciti zato što ono može preduzeti krivično gonjenje samo za krivična djela onako kako su propisana u Krivičnom zakonu FBiH, a izborna prevara prema tom zakonu postoji samo ako se radi o falsifikovanju rezultata izbora za institucije FBiH, a ne i za institucije Republike Srpske.

3. Ostaje još Krivični zakonik Republike Srpske. Nažalost, ni po njemu se ne bi moglo goniti za izbornu prevaru, zbog sledećih razloga.

Članom 222. tog zakonika krivično djelo izborne prevare je određeno tako što je rečeno da ga čini lice koje "dodavanjem, oduzimanjem, brisanjem glasova ili na neki drugi način falsifikuje rezultate izbora ili glasanja".

Kako vidimo, zakonodavac Republike Srpske nije ovim zakonikom zaštitio od izborne prevare rezultate glasanja za institucije Republike Srpske, već je to učinio na uopšten način. Sad će mnogi reći kako je to dobar način normiranja. I bio bi dobar da nije problema koji je zakonodavac Republike Srpske napravio u opštem dijelu Krivičnog zakonika Republike Srpske, kod propisivanja teritorijalnog važenja krivičnog zakonodavstva Republike Srpske.

Naime, u članu 11. tog zakonika je propisano da krivično zakonodavstvo Republike Srpske važi za svakoga ko van njene teritorije učini krivično djelo iz članova 278. do 305. tog zakonika. Dakle, krivično zakonodavstvo Srpske ne važi van njene teritorije za svako krivično djelo, već samo za ona propisana u članovima 278. do 305. Krivičnog zakonika.

Nažalost, krivično djelo izborne prevare je tim zakonikom propisano u članu 222. što znači da se taj član, to jest krivično djelo izborne prevare iz Krivičnog zakonika Republike Srpske, ne može primijeniti ako je učinjeno u Zetri u Sarajevu, jer je to izvan teritorije Republike Srpske i ne odnosi se na krivična djela u članovima 278. do 305. Krivičnog zakonika Republike Srpske.

Očito je da su pisci i donosioci ovog zakonika propustili da u članu 11. Krivičnog zakonika propišu da krivično zakonodavstvo Srpske važi za svakoga ko izvan njene teritorije učini i krivično djelo izborne prevare iz člana 222. tog zakonika.

Ovaj problem ne može se riješiti ni članom 12. tog zakonika, jer je iz njegovog sadržaja jasno da krivično zakonodavstvo Srpske važi samo za državljanina Srpske i kad van njene teritorije izvrši koje drugo krivično djelo, ako se zatekne na teritoriji Srpske ili joj bude izručen.

Dakle, ovdje se radi samo o državljaninu Srpske kao učiniocu krivičnog djela, tako da se ove odredbe, a time ni Krivični zakonik, ne mogu primijeniti na, recimo, državljanina FBiH ako je on eventualno učinio izbornu prevaru s početka ovog teksta.

Najzad, ni član 13. Krivičnog zakonika Srpske, a drugih članova o teritorijalnom važenju više nema, nije od pomoći. Zašto? Pa zato što se član 13. tog zakonika odnosi samo na one situacije u kojima je stranac izvan teritorije Republike Srpske izvršio krivično djelo prema njoj ili njenom državljaninu.

U nezakonitom "kontrolnom brojanju" u Zetri radnju brojanja glasačkih listića, vjerujem, vrše samo državljani BiH, a ne i stranci, tako da u ovoj situaciji nije od pomoći ni član 13. Krivičnog zakonika Republike Srpske.

4. Imajući u vidu sve prethodno iznesene razloge ne smije se isključiti da je neko i njih prethodno uzeo u obzir kada je podsticao, odnosno nezakonito naređivao "kontrolno ponovno brojanje glasačkih listića" za izbor predsjednika Republike Srpske.

Zato je u ovom trenutku najvažnije da posmatrači u Zetri prate i bilježe svaku radnju i svaki eventualni pokušaj falsifikovanja rezultata tih izbora.

A na zakonodavcu Republike Srpske je zadaća da odmah po konstituisanju Narodne skupštine Republike Srpske po hitnom postupku dopuni naš Krivični zakonik, tako što će propisati da krivično zakonodavstvo Republike Srpske važi za svakoga i kada van njene teritorije učini bilo koje krivično djelo protiv izbornih prava, što uključuje i krivično djelo izborne prevare.

(RTRS)