Na današnji dan: Rođeni Milan Nedić i Skender Kulenović; Umro Ho Ši Min; 1945. Japan potpisao bezuslovnu kapitulaciju

Na današnji dan 1878. godine rođen je  general Milan Nedić predsednik vlade Srbije u Drugom svetskom ratu, pod okupacijom. U međuratnom periodu nalazio se na mestu načelnika Generalštaba i ministra vojske i mornarice, a u vreme invazije Nemačke komandovao je Trećom grupom armija. Njegova uloga se različito tumači u istoriografiji. Od teze da je bio izdajnik u službi okupatora, do teze da je u pitanju tragična figura, čovek koji je svesno žrtvovao ugled preuzevši funkciju šefa vlade u okupiranoj zemlji kako bi, koliko je moguće, ublažio tragediju srpskog naroda. Nesumnjivo je da su organi njegove vlade u najtežim uslovima zbrinuli one koji su umakli od hrvatskih ustaških zločina u "Nezavisnoj Državi Hrvatskoj", kao i sa drugih okupiranih teritorija, ukupno više stotina hiljada lica. Učestvovao je u oslobodilačkim ratovima koje je vodila Srbija 1912-1918. Prema zvaničnoj verziji, izvršio je samoubistvo tokom istražnog postupka 1946. Dela: "Srpska vojska i solunska ofanziva", "Srpska vojska na albanskoj golgoti", "Kralj Aleksandar Prvi ujedinitelj".

1807 - Britanska mornarica bombardovala je Kopenhagen kako bi sprečila francuskog cara Napoleona Prvog da protiv Britanaca upotrebi dansku flotu.

1866 - Na Kritu je izbila pobuna protiv Turaka i proglašeno je prisajedinjenje tog grčkog sredozemnog ostrva zemlji matici. Krit je konačno prisajedinjen Grčkoj tek 1913. posle Balkanskih ratova. Od 1898. ostrvo je imalo značajnu autonomiju pod suverenitetom sultana.

1901 - Rođen je mađarski pisac Zoltan Čuka, koji je najveći deo stvaralaštva posvetio prevođenju na mađarski dela pisaca srpskog jezika, od Njegoša do savremenih - više od sto knjiga. Dela: "Istorija književnosti jugoslovenskih naroda", "Zvezdana prašina" (antologija lirike na srpskom jeziku), zbirke poezije "Putevi", "Ognjeno zvono", "Moje dve domovine".

1910 - Rođen je Skender Kulenović, pisac, član Srpske akademije nauka i umetnosti, autor potresne poeme "Stojanka majka Knežopoljka". Bio je pripadnik Partizanskog pokreta. Posle Drugog svetskog rata nalazio se na mestu direktora Drame sarajevskog pozorišta i potom urednika beogradske izdavačke kuće "Prosveta". U književnosti se javio 1927. vencem od pet soneta "Ocvale primule".O stala dela: roman "Ponornica", poeme "Ševa", "Zbor derviša", drama "Svjetlo na drugom spratu", komedije "Đelidba", "Večera".

1930 - Avionom "Znak pitanja" francuski piloti Diedon Kost i Moris Belont okončali su prvi neprekidni let između Evrope i SAD.

1937 - Umro je francuski istoričar i pedagog Pjer de Kuberten, obnovitelj Olimpijskih igara po ugledu na sportska takmičenja u staroj Grčkoj. Zahvaljujući njemu, u Atini su 1896.o držane prve moderne Olimpijske igre. Sahranjen je u Ženevi, ali je njegovo srce, prema testamentarnoj želji, sahranjeno u Olimpiji, prestonici antičkih Olimpijskih igara.

1945 - Na palubi američkog ratnog broda "Misuri" u Tokijskom zalivu, predstavnici japanske Vrhovne komande potpisali su bezuslovnu kapitulaciju, čime je okončan Drugi svetski rat, koji je u Evropi završen 9. maja 1945. kapitulacijom Nemačke.T okio je bio prinuđen da kapitulira posle niza poraza, ulaska Sovjetskog Saveza u rat, i posebno posle uništenja Hirošime i Nagasakija američkim atomskim bombama i iskrcavanja američkih trupa u Tokijski zaliv. Poraženi Japan izgubio je sve kolonije, sveden je u granice nacionalne teritorije i praktično se našao pod okupacijom SAD.

1945 - Proglašena je Demokratska Republika Vijetnam s predsednikom Ho Ši Minom. Vijetnam je tada bio kolonija u sastavu Francuske Indokine (Vijetnam, Kambodža i Laos).

1969 - Umro je vijetnamski državnik Ho Ši Min, predsednik Demokratske Republike Vijetnam (Severni Vijetnam) od proglašenja 1945. i vođa borbe protiv japanske armije, francuskih kolonijalnih trupa i američke invazione vojske. Od 1917. radio je u Francuskoj, gde je 1920. postao član Komunističke partije Francuske, a 1930. osnovao je Komunističku partiju Vijetnama. U vreme Drugog svetskog rata, kad je Japan okupirao Vijetnam, stvorio je jak oslobodilački pokret, jezgro buduće armije, koja je nanela odlučujuće poraze Francuzima i potom Amerikancima, zahvaljujući čemu su Severni i Južni Vijetnam ujedinjeni 1976.

1973 - Umro je engleski pisac DŽon Ronald Ruel Tolkin, profesor anglosaksonskog (staroengleskog) i engleskog jezika i književnosti na Oksfordskom univerzitetu. U trilogiji "Gospodar prstenova" stvorio je vlastiti mitski svet (i jezik), služeći se prozom u kojoj se osećaju ritmovi nordijskih saga i stare anglosaksonske poezije, sa središnjom temom sukoba dobra i zla. Istom imaginarnom svetu pripadaju i romani "Hobit" i "Silmarion".O stala dela: kritičke studije "Beovulf: čudovišta i kritičari", "Bajke, kritička studija", "Čoser kao filolog".

1996 - Vlada Filipina potpisala je mirovni ugovor s muslimanskim pobunjenicima, posle 24-godišnjeg građanskog rata na južnom ostrvu Mindanao, tokom kojeg je poginulo 125.000 lica.

1999 - Kina je zvanično saopštila da će oružanom silom sprečiti eventualni pokušaj Tajvana da formalno proglasi nezavisnost tog kineskog ostrva. Tajvan je postao poseban entitet kada je na njega 1949. posle pobede komunističke revolucije u Kini, izbegao ostatak nacionalističkih (antikomunističkih) boraca sa Čang Kaj Šekom na čelu.

2007 - Umrla je Milica Jovanović, prvakinja Baleta Narodnog pozorišta u Beogradu. Bila je direktor Baleta Narodnog pozorišta i istoričar baleta. Bavila se baletskom kritikom i publicistikom.P o završetku baletske škole, u Narodno pozorište dolazi 1950.I grala je Odetu u "Labudovom jezeru", zvezdu Danicu u "Ohridskoj legendi", Mirtu u "Žizeli", Jelu u "Đavolu sa sela". Od 1961. je pedagog-repetitor, a bavila se i koreografijhom. Usavršavala se u Parizu i Londonu.

(Tanjug)