Ugovor Srba i BRCG

Slom crnogorske opozicije na poslednjim lokalnim izborima je označio kraj srpske zablude zvane Nebojša Medojević.

Katastrofalan poraz crnogorske opozicije za koju glasaju, gotovo isključivo, Srbi, označio je početak nove etape u političkom životu Srba u BRCG (Bivša Republika Crna Gora). Zasad su te promjene vidljive samo na površini, koja je već uzburkana vjetrovima koji duvaju iz budžeta Republike Srbije.

Osim te vidljive manifestacije novog kursa uticajnih srpskih političkih krugova prema stvarnosti u BRCG, dogodilo se i nekoliko promjena čiji će efekat postajati vidljiv u fazama, od popisa do sledećih izbora, i poslije toga.

I pored ovih jasnih definicija, koje dva pola srpske političke scene u BRCG odbijaju, ''Strategija'' je prvo čvrsto tle koje je dotakla srpska politika u BRCG. Srpski političari i javni djelatnici, otimajući se matici crnogorskog identiteta koja ih još vuče za sobom, polako i stidljivo, vrhovima prstiju dodiruju to čvrsto tle, i prepoznaju ga kao siguran izlaz iz bujice.

Taj novi kurs Srbije prema Srbima u BRCG je definisan u dokumentu ''Strategija očuvanja i jačanja odnosa matične države i dijaspore, kao i matične države i Srba u regionu''.

Za srpske političare u BRCG, ova institucionalizacija odnosa Srba iz BRCG prema Republici Srbiji je polje teških iskušenja, i zbog nedvosmislene definicije Srbije kao matične države svih Srba, koju sadrži ovaj dokument, i zbog toga što je konstitutivnost srpskog naroda u BRCG postavljena kao cilj kome politika Republike Srbije stremi.

I pored ovih jasnih definicija, koje dva pola srpske političke scene u BRCG odbijaju, ''Strategija'' je prvo čvrsto tle koje je dotakla srpska politika u BRCG. Srpski političari i javni djelatnici, otimajući se matici crnogorskog identiteta koja ih još vuče za sobom, polako i stidljivo, vrhovima prstiju dodiruju to čvrsto tle, i prepoznaju ga kao siguran izlaz iz bujice.

Ta bujica ih je bila odnijela predaleko, u crnogorske političke virove, gdje su se čvrsto držali za ruku crnogorskih partija, koje su ih, u ključnim momentima, kakav je bio i donošenje ''Pocijepanog Ustava'', puštale da se dave, ne hajući ni za prava ni za interese Srba.

Takav odnos je, istini za volju, bio preporučen i od strane zvanične Srbije i od vaninstitucionalnih centara moći u Srbiji, i dijelom imao opravdanja u notornoj nesposobnosti i političkoj nepismenosti aktera srpske političke scene u BRCG.

Ali, još i sada, kada je Medojević već otplovio niz rijeku, kao suvi bakalar u onom šaljivom receptu, srpski političari po inerciji nastavljaju sa prebiranjem tema koje se ne tiču prava i položaja Srba. Taj stečeni refleks, taj oprobani recept za održavanje status quo, i pratećih praktičnih sadržaja koji karakterišu tu situaciju, čini srpsku političku scenu statičnom, bezidejnom, a sva događanja na toj sceni besciljnim.

No, neće ni to zadugo.

Okupljanje predstavnika gotovo svih političkih i parapolitičkih organizacija Srba u BRCG, SPC i ljudi iz ambasade Srbije iz Podgorice u manastiru Ždrebaonik, je postavilo novi standard u političkom životu Srba iz BRCG.

Dvije su značajne posledice tog skupa.

Prva je priznavanje Srpskog manjinskog savjeta kao jednog od legitimnih predstavnika Srba i posledično priznavanje izbora manjinskog statusa kao legitimnog. To priznanje je naznačeno i u ''Strategiji'', u kojoj se kaže – ''Takođe, Republika Srbija treba da kao cilj svog nastojanja postavi priznanje političke konstitutivnosti srpskom narodu u Crnoj Gori, što podrazumeva činjenicu da do ispunjenja ovog važnog cilja srpski narod mora da uživa puna nacionalna prava.''

Ne postoji drugi put da se definišu i preciziraju, i potom institucionalizuju prava Srba, osim manjinskog statusa. Jasno se vidi da je manjinski status viđen kao prelazno rešenje do tog nedefinisanog datuma kada će se vaspostaviti konstitutivnost Srba u BRCG.

Sadržaj, obim i definiciju te konstitutivnosti, zasad, niko ne zna, a ne zna se ni kada će to da se sazna, pa se čini da je taj datum nedefinisan koliko i datum pobjede crnogorske opozicije nad DPS-om, koji srpske partije iz crnogorske opozicije smatraju datumom povratka konstitutivnom statusu Srba u BRCG.

Dakle, osim što ne znaju sadržinu, definiciju i datum vaspostavljanja konstitutivnosti, crnogorski opozicionari srpske prepoznatljivosti ne znaju ni to da takav status Srbi iz današnje BRCG nisu uživali ni u Kraljevini CG, ni u Knjaževini CG, ni u NRCG, ni u Zetskoj banovini, ni u SRCG, niti u RCG.

No, tom poigravanju pojmom kome ne znamo sadržaj, smisao i posledice na naša prava, je, sve u svemu, došao kraj.

Konstitutivnost je, u ''Strategiji'', vremenski neuslovljena i nedefinisanog sadržaja, praktično stavljena ad acta, i njeno navođenje kao cilja srpske politike ima samo psihološko dejstvo na one o kojima se u ''Strategiji'' govori.

Kako je došlo do tog obrta u stavu zvanične Srbije prema manjinskom statusu Srba u BRCG, za koji je predsednik Tadić jasno rekao da je neprihvatljiv?

Put nastanka ove strategije, jednim svojim krakom vodi kroz neposrednu komunikaciju Ministarstva za dijasporu sa nevladinim organizacijama koje se bave praćenjem prava i položaja Srba u regionu bivših jugoslovenskih država i okruženja.

Bitnog uticaja na razvijanje ''Strategije'' je imao i dokument ''Naprednog kluba'' pod naslovom ''Izveštaj o političkim pravima srpskog naroda u regionu'' iz 2009. godine.

Izvjestilac za BRCG Igor Jaramaz je dao detaljni pregled institucija, glasila i političke infrastrukture koju je formirao i održao srpski narod u BRCG i skrenuo pažnju na potrebu da te institucije i glasila budu finansijski pomognuta od strane Republike Srbije.

Osim toga, Igor Jaramaz je u preporukama Vladi Srbije naveo neophodne korake koje Srbija treba da preduzme u zaštiti prava i sloboda i poboljšanja položaja Srba u BRCG.

Korak po korak, te se preporuke ostvaruju. Od konzulata u Herceg Novom, preko uspostavljanja veza sa Srpskim nacionalnim savjetom, do zaštite Srba iz BRCG koji imaju i srpsko državljanstvo.

Druga posledica skupa u Ždrebaoniku, čija se tajnost raspala rutinskom intervencijom crnogorskih bezbjednosnih službi, je saznanje da nedostatak te tajnosti nije, ni za milimetar, dezavuisao značaj i legitimitet tog okupljanja.

Time je potvrđeno da je bavljenje Srba sobom legitimno, i da je to njihovo neotuđivo pravo, a da je učešće države Srbije u tom poslu političkog samodefinisanja Srba iz BRCG legalno i opravdano.

U tom smislu kritike crnogorskih jastrebova zvuče isprazno, veoma nervozno, i, naravno, ohrabrujuće za Srbe iz BRCG, čiji je imperativ, do sastanka u Ždrebaoniku, bio da ne povrijede pravila koja u BRCG niko osim njih nije nikada poštovao.

Okupljanje predstavnika gotovo svih političkih i parapolitičkih organizacija Srba u BRCG, SPC i ljudi iz ambasade Srbije iz Podgorice u manastiru Ždrebaonik, je postavilo novi standard u političkom životu Srba iz BRCG.

To je sasvim novi momenat srpskoj politici, momenat u kojem je reakcija srpske javnosti mnogo važnija od etikete koju nekom srpskom skupu ili inicijativi daje režimska propaganda.

To je prva značajnija naznaka formiranja nezavisne srpske javnosti u BRCG.

Uz sve to, prilično ohrabrujuća je bila i saglasnost aktera tog sastanka najmanje oko jedne stvari – da je dobro da su se sastali.

U toj harmoniji je čak i učešće predsednika DSS-a, dr Ranka Kadića imalo smisla, i to je prvi put da je njegovo učešće u političkom životu, za ovih dvadeset godina, dobilo smisao.

To je jasan pokazatelj da srpska samosvijest ima ogromnu potencijalnu energiju i mobilizatorsku snagu.

Propagandna akcija Javnog servisa i ''Pobjede'' napravljena sa ciljem da negativno obilježi ovaj događaj je doživjela krah, jer su pitanja o kojima se raspravljalo u Ždrebaoniku pitanja kolektivnih i ljudskih prava zajednice čija je matična država Srbija pa je i postupanje službenika Vlade Srbije potpuno legalno.

Sve to proizilazi iz činjenice da je ''Strategija'' nastala na realnim pretpostavkama, od međunarodnih konvencija, do analize stanja u BRCG, položaja Srba u njoj, Zakona koji se tiču položaja Srba i političke situacije koja ovim pokazateljima daje konačno značenje.

Zato je primjetno odsustvo bilo kakve kritike ove inicijative Republike Srbije od strane međunarodnih centara moći i međunarodnih organizacija i institucija.

To je, priznaćemo, sasvim nova situacija i za Srbe BRCG, ali i za samu Srbiju.

Sve šta se poslije sastanka u Ždrebaoniku i pojave ''Strategije'' događalo, govori nam da je politička era besciljnog vrćenja Srba u krug završena.

''Strategija'' i rešenja data u njoj, preporuke i konkretna pomoć naše matične države iz korijena mijenjaju ambijent u kome se odvija borba Srba iz BRCG za opstanak.

Nova samosvijest Srba će da učini i da djelovanje Srba prema BRCG, i njihovi konkretni, zakonski utemeljeni zahtjevi, budu ozbiljnije shvaćeni i tretirani, i na kraju, apsolutno sigurno, prihvaćeni.

Revizija odnosa na srpskoj političkoj sceni u BRCG je sledeći korak, i tu ćemo se sresti sa pravom prirodom stranaka koje su nas iznenađivale naglom promjenom osnovnih postavki svoje politike.

Ne opstanka na političkoj sceni u BRCG uopšte, već na onom dijelu koji će se, nedvosmisleno iskristalisati kao srpski.

Crnogorci, na žalost, još uvijek imaju snage da održe u životu one srpske stranke i ličnosti koje su se sasvim otuđile od svoje početne ideje i ciljeva na kojima su dobili povjerenje srpskih glasača.

Apsolutno je sigurno da crnogorski nacisti nemaju odgovor na legitimnu težnju Srba iz BRCG da se integrišu u crnogorsko društvo osvajajući svoj dio društvenog uticaja i bogatstva, istovremeno čuvajući svoj identitet.

Usvajanje te potrebe za integracijom pod ravnopravnim uslovima i istovremenim čuvanjem identiteta, kao osnove zajedničkog djelovanja, međusobno posvađani akteri srpske političke scene u BRCG bi, svaki za sebe, dobili sasvim novu težinu i uticaj.

Ova dva, naizgled protivrečna zahtjeva čine omču oko vrata crnogorskom nacizmu koji nas je opljačkao i ponizio.

Stoga, nema čvršće i sadržajnije opozicione strategije od one po kojoj Srbi uzimaju ono šta je njihovo, ne hajući što crnogorska opozicija vapi za srpskim glasovima jer crnogorske ne može da dobije.

Apsolutno je sigurno da crnogorski nacisti nemaju odgovor na legitimnu težnju Srba iz BRCG da se integrišu u crnogorsko društvo osvajajući svoj dio društvenog uticaja i bogatstva, istovremeno čuvajući svoj identitet. Usvajanje te potrebe za integracijom pod ravnopravnim uslovima i istovremenim čuvanjem identiteta, kao osnove zajedničkog djelovanja, međusobno posvađani akteri srpske političke scene u BRCG bi, svaki za sebe, dobili sasvim novu težinu i uticaj.

''Mi za sebe'' je bio slogan ''Srpske liste'', koalicije srpskih stranaka na prvim post-referendumskim izborima, kojim je prvi put preskočen onaj psihološki limit kojim je montanjarska mitomanija okovala svijest Srba u BRCG.

Tada je ova dezorijentisana populacija ponovo našla sebe, stavljajući svoj stvarni identitet ispred ideološke zablude i mita koji joj je donio civilizacijski sunovrat i, za nekih šezdeset godina, orobio začetke njene slobodarske svijesti.

Zamajavanje sa Medojevićem i udruženom crnogorskom opozicijom je politička prošlost, kao i oni koji su entuzijazam Srba poslije poraza na Referendumu, podastrli toj političkoj obmani čije posledice i te kako trpimo.

Medojevićevo i Mandićevo nastojanje da srpske glasače odvoje od nacionalnih tema pretpostavljajući tome borbu protiv Đukanovića koja je postala beznadežna do groteske, samodovoljna egzibicija njenih propagatora, odvelo je, za trenutak, Srbe iz BRCG od razmišljanja o stvarnoj prirodi odnosa BRCG prema njihovim individualnim i kolektivnim pravima.

Realnost koja se sada, uoči popisa i poslije usvajanja i promocije ''Strategije, Srbima otvara pred očima, i činjenjem Vlade Srbije i činjenjem crnogorske vlasti, neizbježno vodi u još jedan krug revizije odnosa Srba i BRCG.

U taj proces revizije, građanin Srbin će da uđe bez tereta crnogorske mitomanije, bez imperativa opozicione borbe koju je hrabro vodio i u kojoj ga je, doslovce svaki put, prevario neuporedivo malobrojniji crnogorski partner.

Tu će se steći uslovi da Srbin sa jedne, i BRCG sa druge strane, postignu jasno preciziran, detaljan dogovor o diobi imanja, opisu obaveza obije strane, i mehanizmima kojima se ostvareni dogovor primjenjuje i kontroliše.

Biće to poslovni ugovor između dva stranca, koje dijeli hladna distanca i nepovjerenje.

''Svaka ptica svome jatu'', omiljena je uzrečica Srba, ovih dana, u BRCG.