Istanbul: Vizantijska Crkva Hrista Spasitelja iz petog veka biće pretvorena u džamiju po istoj proceduri kao i Aja Sofija

Turska vlada je odlučila da pretvori u džamiju poznatu vizantijsku Crkvu Hrista Spasitelja u Polju koja se naziva Hora. Odluka je objavljena u državnom listu, prenosi grčka televizija „ERT“. Iz Ruske pravoslavne crkve ističu da je „tužno gledati kako se u mraku skrivaju poslednji materijalni tragovi nekada velike civilizacije“.

„Jedan od najsimboličnijih vizantijskih spomenika iz epohe dinastije Komnina, poznat po svojim freskama koja su remek-dela, pretvara se u džamiju po istoj proceduri kao i Aja Sofija. Kako se očekuje, biće prekrivene vizantijske freske, kako bi od crkve napravili džamiju“, prenosi televizija.

Uprava za verska pitanja Turske potvrdila je Sputnjiku da će muzej Hora u Istanbulu, gde se nalazi poznata Crkva Hrista Spasitelja, biti korišćen za muslimanske molitve.

Rusija: Turska ignoriše vrednost nasleđa Vizantije

Odluku turskih vlasti prokomentarisao je predstavnik Ruske pravoslavne crkve, zamenik šefa odeljenja za spoljne crkvene veze Moskovske patrijaršije, protojerej Nikolaj Balašinov.

„Očigledno je tursko rukovodstvo spremno da i dalje dosledno ignoriše svetsku vrednost nasleđa pokorene Vizantije, koja je strana njihovom razumevanju, da demonstrira čovečanstvu prezirnu ravnodušnost prema hrišćanskim kulturnim vrednostima. Sve to nimalo ne doprinosi razumevanju, saradnji i prijateljstvu između naših naroda, miru i međusobnom poštovanju između sledbenika različitih religija. Bolno je to gledati“, rekao je Balašov.

On je istakao da se obećanja turskog lidera Redžepa Tajipa Erdogana da će sačuvati mogućnost slobodnog pristupa kulturnim vrednostima Aja Sofije – u praksi ne realizuju.

Prema rečima Balašova, neprocenjivi mozaici ostaju prekriveni za posmatrače tokom celog dana. Žene imaju ograničen pristup prostorijama hrama, koji je pretvoren u džamiju, a iz mesta kojima je omogućen pristup, nemoguće je videti glavne kulturne vrednosti Aja Sofije.

Na jednoj freski se čak nalazi i Teodor Metohit koji u rukama drži model Crkve Hora i pokazuje ga Hristu

Kako je istakao, galerije u Aja Sofiji sa najvrednijim mozaicima su zatvorene.

Balašov smatra da se isto može očekivati u Crkvi Hrista Spasitelja u Polju.

 „Mozaici i freske koji su tamo sačuvani ispod slojeva gipsa, koje su restauratori otkrili nakon Drugog svetskog rata su istinsko blago vizantijske umetnosti, ozarene duhovnom svetlošću. Po svojoj očuvanosti, sofisticiranosti umetničkog performansa, slikovita celina manastira Hora nema ravnih“, rekao je predstavnik Ruske pravoslavne crkve.

On je istakao da je sada „tužno gledati kako se u mraku skrivaju poslednji materijalni tragovi nekada velike civilizacije“.

Crkva Hrista Spasitelja u Polju

Crkva, koja je pre 74 godine pretvorena u muzej, nalazi se u oblasti Fatih u Istanbulu. Predstavlja najposećeniju turističku atrakciju iz vizantijskog perioda u Carigradu, uz Aja Sofiju i cisternu Baziliku.

Crkva je izgrađena još u V veku u poljima (Hora) severozapadno od tadašnjeg grada, oivičenog Konstantinovim bedemom. Ona je poznata po tome što se u njoj nalaze dobro očuvani vizantijski mozaici zbog čega je unet u spisak svetske baštine UNESKO. Jedna je od najstarijih istorijskih spomenika u Istanbulu. Crkva je pretvorena u džamiju Karije 1511. godine, kada i Aja Sofiju, nakon osvajanja Konstantinopolja. Crkva Hora se koristila kao džamija 434 godine i pretvorena je u muzej 1945. godine.

U novembru 2019. godine državni savet Turske je doneo odluku da se hram preda pod upravu Dijaneta – resora za poslove religije. Ukaz iz 1945. godine po kojem je Hora bila pretvorena u muzej je bio ukinut. Odluka da se Aja Sofija pretvori u džamiju, izazvala je opravdane sumnje nekih eksperata da istu sudbinu čeka i crkva Hrista Spasitelja.

Politički analitičari smatraju da je ovo još jedan simboličan korak koji upućuje na istoriju u kontekstu revizionističke osmanske strategije, koju sledi Turska, prenosi grčka televizija.

(Sputnjik)