Crna Gora je loš primer za ono što deo srpske opozicije traži - nije bilo nikakve "tehničke" niti "prelazne" vlade, kao ni „ko-ministarstava“

Mi u Crnoj Gori, uglavnom preko internet portala, društvenih mreža i jutjub kanala, sa pažnjom pratimo dešavanja u Srbiji, osobito ona koja se tiču dijaloga ali i političke borbe između vlasti i opozicije. Kako se u dijelu opozicione javnosti, posebno onom koji je okupljen oko najjačeg opozicionog subjekta Saveza za Srbija, sve češće kao primjer navodi Crna Gora i model “tehničke” vlade iz 2016., vjerujem da može biti korisno otklanjanje određenih dilema i zabluda koja se tiču ove tematike i problematike.

U emisiji “360 stepeni” na televiziji N1 u okviru koje su gostovali gospoda Boško Obradović iz Saveza za Srbiju i profesor Jovo Bakić, sociolog, značajan vremenski prostor dobio je primjer Crne Gore. Gospodin Obradović govorio je u više navrata o tome, kazujući da je “čak i u Crnoj Gori, u kojoj vlada diktator Milo Đukanović, bilo moguće organizovati tehničku vladu” kao i da su "izbori 2016. godine bili pošteniji nego ranije". Ne dovodeći u pitanje poentu koju je srpski opozicioni lider želio da iskaže a prepoznatu u rečenici “Čak i u Crnoj Gori”, važno je znati sljedeće: U Crnoj Gori nije bilo ni “prelazne”, ni “tehničke” vlade, niti je tada uvedena kategorija “ko-ministra” kako je u emisiji saopšteno, već je ostvarena djelimična rekonstrukcija postojeće vlade. Premijer je ostao isti, a glavni opozicioni subjekti u njenom radu nisu učestvovali.

Za one koji su zainteresovani, evo i kratkog hronološkog pregleda dešavanja koja su prethodila donošenju lex specialisa. Zbog narastajuće političke krize u zemlji, septembra 2015. godine počeli su antivladini protesti Demokratskog Fronta, najjačeg opozicionog političkog subjekta i saveza u Crnoj Gori. Protesti su trajali 20 dana bez prestanka a mnogobrojni demonstranti i poslanici Fronta, noćili su na ulici. Za potrebe ovog oblika protesta, postavljeno je šatorsko naselje na jednom od glavnih bulevara u Podgorici - Bulevaru Svetog Petra Cetinjskog, na Nemanjinoj obali. U zoru 17. oktobra 2015. godine, policijski odredi su, bez prethodne najave, upali na Slobonu zonu i žargonski rečeno je “rasturili”. Tom prilikom, povrijeđeno je nekoliko poslanika i aktivista DF i nezavisnih novinara a počinjena je određena materijalna šteta. Narednih dana došlo je do odgovora DF-a i naroda - pa se na ulicama okupio ogroman broj građana i građanki. Na glavnom opozicionu skupu Demokratskog Fronta 24. oktobra okupilo se nekoliko desetina hiljada ljudi, što je za crnogorske prilike (proporcionalno broju stanovnika), vanredno veliki broj. Protest je, nakon kratkotrajnog sukoba demonstranata i policije -  ugušen nasilno, prekomjernom upotrebom policijske sile. Po nekim ivzještajima ispaljeno je oko 150 patrona suzavca, nekoliko desetina dimnih i šok bombi, a jedan broj građana bio je žrtva policijske represije, o čemu su ostali kao svjedočanstvo mnogobrojni uznemirujući video zapisi, koji su široj javnosti u regionu poznati. Iste noći uhapšeni su i poslanici Nove srpske demokratije - partije članice DF-a. Efekat ogromne količine suzavca, osjećao se nekoliko dana na ulicama u centru Podgorice. 

Prekomjerna upotreba sile za potrebe razbijanja protesta DF-a, kršenje osnovnih ljudskih i građanskih prava, produbili su krizu u Crnoj Gori - na svim nivoima. Umjesto opšteg opozicionog jedinstva, dio opozicije sio je sa pregovarački sto sa vladajućom Demokratskom partijom socijalista Mila Đukanovića. U januaru mjesecu 2016. godine, zbog izlaska Socijaldemokratske partije, dugogodišnjeg koalicionog partnera DPS-a, povjerenje vladi je dovedeno u pitanje. No, krajem mjeseca iste godine, Skupština je izlasala povjerenje vladi Mila Đukanovića. Po mnogima, zahvaljujući političkoj korupciji. Nekoliko mjeseci kasnije došlo je do rekonstrukcije vlade u koju su ušli određeni opozicioni subjekti. Dakle, nije bila u pitanju prelazna ili tehnička vlada, već rekonstruisana vlada Mila Đukanovića, koju je dio javnosti nazvao “Vladom izbornog povjerenja”. Najjači opozicioni subjekti Demokratski Front nije učestvovao u radu ove vlade, bio je izričito protiv, kao i opoziciona Demokratska Crna Gora. Opozicioni subjekti koji su ušli u vladu, dobili su nekoliko resora, a kategorija “ko-ministra” nije uvedena. Opozicija ne samo što nije imala kontrolu resursa, već je bila daleko od toga. Pomenuti model vlade trajalo je svega nekoliko mjeseci jer su u oktobru 2016. godine održani redovni parlamentarni izbori. Ovi izbori nisu bili “pošteniji nego ostali”, kako je istakao gospodin Obradović, oslanjajući se, vjerovatno na rezultat. Rezultat je bio odraz snažne podrške građana opozicionim strankama, pa je zato bio uravnotežen. No, zbog svih afera koje su se dogodile na dan izbora i nakon toga, a zbog kojih je Demokratski Front meta političkog progona, DPS je ostao na vlasti, stvarajući koaliciju sa nekoliko manjih stranaka, uglavnom stranaka nacionalnih manjina. Na dan izbora ulicama Podgorice odjekivale su policijske sirene, što je samo jedan od mnogo detalja, koji opisuju atmosferu izbornog dana. 

Zbog svega navedenog, ali i drugih opšte poznatih stvari, primjer Crne Gore, nije adekvatan primjer. I ove godine, koju su obilježili građanski protesti, zahtjev građana i opozicione je tehnička odnosno prelazna vlada, ali je vladajuća koalicija  uporno odbija, baš kao što je odbijala i 2015. i 2016. godine. Crna Gora može biti primjer uporne, demokratske opozicione borbe ali ne i primjer demokratije.

Videti još:

Boško Obradović: SZS pristaje samo na odlaganje izbora; Jovo Bakić: Ovaj nastup gospodina Obradovića ukazuje da će teško ubediti građane da stanu iza njih