Sedamnaest godina od operacije ''Bljesak''

Navršava se 17 godina od operacije hrvatske vojske "Bljesak" u kojoj je ubijeno najmanje 280 ljudi, a prognano oko 15.000 ljudi. Sprovođenjem "Bljeska" hrvatska vojska stvorila etnički čistu zapadnu Slavoniju iz koje je pobeglo 67.000 Srba.

U Srbiji i Republici Srpskoj obeležava se 17. godišnjica stradanja Srba u zapadnoj Slavoniji tokom operacije "Bljesak", u kojoj je, prema podacima Dokumentaciono-informacionog centra "Veritas", za samo 36 sati ubijeno najmanje 280, a prognano oko 15.000 ljudi.

Hrvatske vojne i policijske snage izvršile su agresiju na zapadnu Slavoniju 1. i 2. maja 1995. godine, kada je ova oblast bila zona pod zaštitom UN - takozvani sektor "Zapad".

Oko 16.000 pripadnika hrvatskih snaga napalo je iz više pravaca manje od 4.000 pripadnika tadašnje Vojske Republike Srpske Krajine 1. maja u 5.30 sati, a stanovništvo je zatečeno na spavanju.

Iznenadnim udarom presečeni su gradovi Pakrac i Okučani s okolinom, a u okruženju hrvatskih snaga našlo se 6.000 Srba, što znači da je napadača bilo više nego stanovnika u ovoj oblasti, a odnos broja vojnika četiri prema jedan.

Umesto da spreče agresiju, zaštitne snage UN, na vreme upozorene od hrvatskih generala, povukle su se na bezbedna mesta.

Narod Zapadne Slavonije krenuo je u egzodus spasavajući živote, a na putu prema "mostu spasa" preko reke Save, koji vodi u Republiku Srpsku, kolone srpskih izbeglica sustizale su avionske bombe, maljutke iz helikoptera, topovske granate i snajperski meci.

Ranjenici su gaženi tenkovskim gusenicama ili dokrajčeni noževima.

Prema podacima Dokumentaciono-informacionog centra "Veritas", u "Bljesku" je ubijeno ili nestalo 283 Srba, među kojima 57 žena i devetoro dece do 14 godina starosti.

Od toga je poslednje dve godine ekshumirano 111 posmrtnih ostataka, 28 iz Medara, 34 iz Okučana, 48 iz Vrbovljana i jedan iz Šeovice.

Od ukupnog broja žrtava do sada je rasvetljena sudbina samo 75 osoba, od toga 37 na području RS, bilo da su avionskim bombama ili artiljerijskim granatama ubijeni na desnoj obali Save, bilo da su na tu stranu reke mrtvi prevezeni ili umrli od zadobijenih povreda, dok je ostalih 38 identifikovano od marta prošle do aprila ove godine.

Civili koji nisu mogli ili nisu želeli da napuste ognjišta, ako su imali sreću da prežive, smešteni su u logore za civile, dok su srpska imanja i pravoslavne svetinje opljačkani, opustošeni i uništeni.

Zločin bez kazne

U "Bljesku" je zarobljeno oko 1.450 pripadnika Srpske Vojske Krajine. Nakon zarobljavanja, hrvatski sudovi su velikih broj Srba osudili na dugogodišnje kazne zatvore za različite vrste navodnih zločina, a nekoliko desetina zarobljenika bilo je više godina u zloglasnom logoru Lora u Splitu.

Za zločine počinjene nad Srbima u zapadnoj Slavoniji, koja je bila pod zaštitom UN, niko nije optužen, ni pred Haškim tribunalom, ni pred hrvatskim sudovima.

MUP Republike Srpske je 2008. godine podneo je krivične prijave Odeljenju za ratne zločine Tužilaštva BiH protiv najviših predstavnika hrvatske vojske i policije, ali je predmet još u "fazi analize".

I Tužilaštvo za ratne zločine Srbije otvorilo je pretkrivični postupak za krivično delo ratnog zločina protiv civilnog stanovništva počinjenog nad 10 meštana u selu Merdare, ali je i ovaj predmet još u "fazi prikupljanja informacija".

U operaciji "Bljesak" Hrvatska je dovršila etničko čišćenje u kome je, počev od 1991. godine, iz zapadne Slavonije izgnano oko 67.000 Srba, a vratilo se samo 1.500, uglavnom, starijih ljudi.

Upravo u Okučanima predstavnici hrvatske države svakog 1. maja kao pobedu slave dan kada su zauzeli zapadnu Slavoniju uz gubitke od 42 mrtva i 162 ranjena pripadnika svojih oružanih snaga.

(RTS)