Na današnji dan: Potpisan sporazum između Nemačke i Bugarske o okupaciji delova Nedićeve Srbije

Na današnji dan 1941. godine sporazumom da bugarska fašistička armija okupira delove Nedićeve Srbije, u Sofiji su u Drugom svetskom ratu završeni nemačko-bugarski pregovori. Bugarske okupatorske trupe su na osnovu tog sporazuma ubrzo zaposele niški, moravski, kruševački i zaječarski okrug kako bi pomogle nemačkim okupacionim trupama.

1571 - Rođen je nemački astronom, matematičar i fizičar Johan Kepler, tvorac tri zakona o kretanju planeta kojima je utvrdio valjanost heliocentričnog sistema i udario temelje nove astronomije. Izračunao je i površinu i zapreminu geometrijskih tela koja do tada nisu proučavana.

1822- Rođen je francuski hemičar i biolog Luj Paster, član Francuske akademije, pronalazač vakcine protiv besnila, antraksa i crvenog vetra. Dokazao je da bakterije izazivaju truljenje i otkrio da se hrana može konzervisati zagrevanjem, najčešće u trajanju od 30 minuta, do određene temperature, što sprečava razmnožavanje bakterija (pasterizacija). Osnovao je mikrobiologiju i stereohemiju. Organizovao je čuveni institut u Parizu, nazvan njegovim imenom.

1831 - Engleski prirodnjak Čarls Darvin isplovio je brodom "Bigl" iz Plimuta, započevši petogodišnju ekspediciju tokom koje je sakupio ogroman materijal na osnovu kojeg je napisao epohalno delo "Postanak vrsta". Na obalama Južne Amerike i ostrvima u Tihom okeanu proučavao je geološke formacije, biljke i životinje. Zaključio je da su se živi organizmi postepeno menjali i zasnovao je naučnu teoriju o evoluciji živih bića, nazvanu prema njemu - darvinizam. Njegovo delo "Postanak vrsta" iz korena je izmenilo biologiju ali je izazvalo i žestoka osporavanja od strane crkvenih krugova.

1904 - Rođena je američka filmska glumica nemačkog porekla Marija Magdalena fon Loš, poznata kao Marlen Ditrih, koja je snimila više od 50 filmova i važila za najtipičniji primer vamp glumice. Najveći deo života provela je u SAD, gde je pobegla od režima Adolfa Hitlera, odbivši 1937. sjajnu umetničku karijeru u Nemačkoj, koju joj je nudio nacistički režim. Filmovi: "Plavi anđeo", "Žudnja", "Maroko", "Šangaj-ekspres", "Kismet", "Obešćašćena", "Svedok optužbe", "Suđenje u Nirnbergu".

1927 - Odlukom Staljina, sovjetski revolucionar, bivši rukovodilac Crvene armije i prvi šef sovjetske diplomatije Lav Trocki (Lav Davidovič Bronštajn) isključen je iz Komunističke partije. Dve godine kasnije proteran je iz Sovjetskog Saveza. Trocki je Ubijen u Meksiku 1940. po Staljinovom nalogu.

1931 - Rođen je Tomi (Josef) Lapid, izraelski ministar pravde i novinar. Rođen je u Srbiji, u Novom Sadu, kao Tomislav Lampel. Bio je novinar u tiražnom "Maarivu", a docnije postaje direktor nacionalne izraelske RTV, od 1979. do 1984. Lapid je bio ministar pravde u vladi Arijela Šarona, ali je njegova partija napustila vladajuću koaliciju 2004. zbog protivljenja preteranom finansiranju verskih institucija. Predsedavao je bordom direktora Memorijalnog centra "Jad Vašem". Pisao je i literarna i dramska dela, pa i kuvare i vodiče za turiste.

1944 - Sovjetska Crvena armija je u Drugom svetskom ratu završila opkoljavanje Budimpešte, koju su čvrsto držale nemačke trupe.

1948 - Mađarske vlasti su uhapsile rimokatoličkog kardinala Jožefa Mindsentija, izrazitog protivnika komunista. U vreme nemira u Budimpešti 1956. on je izašao iz zatvora i dobio je azil u ambasadi SAD u glavnom gradu Mađarske, gde se nalazio do 1971. kada mu je odobreno da otputuje u Rim.

1949 - Holandska kraljica Julijana potpisala je dokument kojim je Indonezija (Holandska Istočna Indija) dobila suverenitet (osima Zapadnog Irijana) posle više od tri veka holandske kolonijalne uprave. Za prvog predsednika Indonezije izabran je Ahmed Sukarno, vođa nacionalnooslobodilačkog pokreta.

1956 - Flota Ujedinjenih nacija počela je čišćenje Sueckog kanala posle Sueckog rata, odnosno vojnog pohoda Velike Britanije, Francuske i Izraela na Egipat, zaustavljenog intervencijom Saveta bezbednosti UN.

1969 - Libija, Sudan i Ujedinjena Arapska Republika (unija Egipta i Sirije) postigli su dogovor da stvore vojni, politički i ekonomski savez.

1972 - Umro je kanadski državnik Lester Bouls Pirson, šef diplomatije od 1948. do 1957. i premijer Kanade od 1963. do 1968, dobitnik Nobelove nagrade za mir 1957. Zalagao se za mirno rešenje korejskog problema i istakao naporima za očuvanje mira tokom Suecke krize.

1972 - Australija je obustavila vojnu pomoć Južnom Vijetnamu, okončavši učešće u Vijetnamskom ratu na strani SAD.

1972 - Belgija je, kao prva zemlja NATO, uspostavila diplomatske odnose sa Istočnom Nemačkom.

1975 - Više od 400 rudara poginulo je posle eksplozije u rudniku uglja u Časnali u indijskoj državi Bihar.

1978 - Umro je alžirski državnik Huari Bumedijen, koji je predsednik Alžira postao u junu 1965, kad je udarom bez prolivanja krvi oborio s vlasti Ahmeda Ben Belu.

1979 - Avganistanski predsednik Hafizula Amin pogubljen je posle državnog udara koji su podržale sovjetske jedinice, ušavši dva dana ranije u Avganistan, u prvoj vojnoj intervenciji Sovjetskog Saveza izvan zemalja Varšavskog pakta.

1985 - U istovremenim napadima palestinskih islamskih terorista na putnike ispred šaltera izraelske aviokompanije "El Al" na aerodromima u Rimu i Beču ubijeno je 16 ljudi, najviše Amerikanaca, što je bio jedan od povoda za kasnije američko bombardovanje Tripolija, pošto je Libija tada osumnjičena da pruža utočište teroristima.

1989 - Egipat i Sirija su posle 12 godina obnovili pune diplomatske odnose.

1992 - Američki lovci su oborili irački vojni avion iznad južnog Iraka zato što su navodno dve iračke borbene letilice nameravale da napadnu američke avione tipa "F-16".

1994 - Islamski teroristi ubili su u Alžiru četiri rimokatolička sveštenika.

1995 - Izraelski vojnici napustili su Ramalu, okončavši time povlačenje iz svih šest gradova na Zapadnoj obali, predatih na upravu Palestincima na osnovu sporazuma Izraela i PLO.

1998 - Irak je saopštio da ne priznaje zone zabranjenog leta koje je posle Zalivskog rata 1991. Zapad uspostavio iznad severa i juga te zemlje.

2002 - U napadu dvojice bombaša-samoubica na zgradu čečenske vlade u Groznom poginule su najmanje 83 osobe.

2002 - Na predsedničkim i skupštinskim izborima u Keniji pobedila je opozicija, ubedljivo porazivši posle 40 godina vladajuću Kenijsku afričku nacionalnu uniju. Šef države postao je Mvai Kibaki, kandidat Nacionalne koalicije koja je osvojila apsolutnu većinu.

2003 - Kalisto Tanci, osnivač i bivši rukovodilac "Parmalata", gigantske italijanske prehrambene kompanije, uhapšen je u Milanu pod sumnjom da je inscenirao bankrotstvo i da je odgovoran za falsifikovanje računovodstvenih knjiga u kojima je otkrivena "rupa" od sedam milijardi evra.

2005 - U Kairu je održan osnivački skup skupštine Arapske lige. Svaka od 22 članice Lige imenovala je po četiri poslanika.

2006 - Umro je DŽerald Ford, bivši predsednik SAD. Nadimak "slučajni" dobio je pošto je na mestu šefa Bele kuće neočekivano zamenio Ričarda Niksona, koji se povukao nakon afere "Votergejt". Bio je jedini predsednik SAD koji nikada nije na izborima biran na tu funkciju. Na izborima 1976. godine Forda je porazio demokrata DŽimi Karter.

2007 - Ubijena je Benazir Buto, bivši premijer Pakistana i lider opozicije u toj zemlji. Atentat je izvršio bombaš samoubica tokom mitinga njene Pakistanske narodne partije, a Buto je preminula potom u bolnici u Ravalpindiju, od posledica pogotka u glavu. Bombaš samoubica pucao je na Buto dok je napuštala park u kom je održavan miting, a zatim je sebe digao u vazduh. Prilikom eksplozije poginulo je još 15 ljudi.

2008 - Izrael je započeo masivan oružani napad na pojas Gaze u znak odmazde zbog Hamasovog raketiranja teritorije izraelske države, pre svega jevrejskih naselja u južnom delu Izraela.

(Tanjug)