Na današnji dan 1968. u Beogradu održane masovne studentske demonstracije; Umrli Franc Kafka (1924) i Žorž Bize (1875); 1999. Milošević prihvatio mirovni predlog koji su u Beograd doneli Ahtisari i Černomirdin

 NOVI SAD - Na današnji dan 1924. godine umro je češki pisac jevrejskog porekla Franc Kafka. Pošto za života gotovo i nije objavljivao svoje radove bio je do 1945. nepoznat. Glavninu spisa, uključujući pisma i "Dnevnike", izdao je njegov prijatelj Maks Brod, uprkos Kafkine izričite instrukcije da budu spaljeni. Njegovo delo, najvećim delom, je prikaz apsolutne nezaštićenosti pojedinca u savremenom društvu, u kom je čovek neretko suočen sa potpuno nevidljivim i neprepoznatljivim silama i motivima. Dela: romani "Proces", "Zamak", "Amerika", pripovetke "Presuda", "Preobražaj", "U kažnjeničkoj koloniji", "Seoski lekar", "Umetnik u gladovanju".

1657 - Umro je engleski lekar Vilijam Harvi, osnivač moderne fiziologije, koji je otkrio prirodu cirkulacije krvi i srca kao pumpe. Naučno tumačenje o radu srca i fiziologiji krvotoka ustanovio je eksperimentima na životinjama.

1808 - Rođen je američki državnik DŽeferson Dejvis, predsednik Konfederacije Država Amerike (11 južnih država SAD) tokom građanskog rata od 1861. do 1865. Kao senator Misisipija od 1847. do 1851. i ministar rata od 1853. do 1857. podržavao je tradicionalni poredak (robovlasništvo) u južnim državama, kao i posebnost pojedinih država članica u odnosu na centralnu vlast SAD. Posle poraza Konfederacije u građanskom ratu uhapšen je, ali je 1867. pušten iz zatvora bez suđenja.

1875 - Umro je francuski kompozitor Žorž Bize, autor opere "Karmen", remek dela francuskog muzičkog realizma, jedan od najoriginalnijih i najsugestivnijih operskih kompozitora. Ostala dela: opera "Lovci bisera", scenska muzika za "Arlezijanku" Alfonsa Dodea, "Simfonija u C-duru".

1886 - Rođen je srpski socijalista i publicista Kosta Novaković, jedan od prvaka Srpske socijaldemokratske partije, koji je na osnivačkom kongresu Komunističke partije Jugoslavije 1919. izabran za člana Izvršnog odbora Centralnog partijskog veća. Između dva svetska rata uređivao je više partijskih listova, biran je u Centralni komitet i bio delegat KPJ na Četvrtom i Šestom kongresu Kominterne. Zbog revolucionarne delatnosti 1924. osuđen je na šest meseci, a 1926. na pet godina robije. Iz zatvora je pobegao 1927. i emigrirao u Sovjetski Savez, gde je 1937. uhapšen u staljinističkim čistkama i likvidiran, pretpostavlja se 1938.

1896 - U Moskvi je potpisan ugovor Rusije i Kine o nenapadanju u sledećih 15 godina, a Kina je odobrila Rusiji da koristi železnicu u severnoj Mandžuriji.

1899 - Umro je austrijski kompozitor, violinista i dirigent Johan Štraus Mlađi, tvorac bečke operete. Komponovao je i valcere, polke, mazurke, marševe. Sa svojim zabavnim orkestrom nastupao je širom sveta, uključujući Beograd. Štraus je pokazivao interesovanje za srpsku muzičku baštinu i po srpskim motivima je napisao operetu "Jabuka" čijim koncertnim izvođenjem je veliki kompozitor 1894. u Beču obeležio pola veka umetničkog rada. Dela: operete "Slepi miš", "Ciganin baron", "Noć u Veneciji", "Jabuka", valceri "Na lepom plavom Dunavu", "Priče iz bečke šume", "Bečka krv", "Beč, žene i pesme".

1906 - Rođena je francuska pevačica i igračica afroameričkog porekla Žozefina Beker, koja se u Drugom svetskom ratu uključila u pokret otpora protiv nemačkih nacista, za šta je odlikovana najvišim francuskim ordenima. Svetsku slavu stekla je posle 1925, kad je počela da nastupa u pariskim kabareima "Foli Beržer" i "Kazino d Pari". Pevala je šansone, obogativši te tipično francuske pesme elementima džeza. Kao istaknuti borac protiv rasizma, s čijom se neljudskošću suočila u ranoj mladosti, usvojila je mnoštvo siročadi, različitih rasa.

1917 - Proglašena je "nezavisnost" Albanije pod italijanskom zaštitom. Albanija je prethodno ustanovljena kao država nakon Balkanskih ratova, prvi put u istoriji, najviše pod uticajem Austro-Ugarske, da Srbiji ne bi bio dozvoljen izlaz na more.

1926 - Rođen je američki pisac Alen Ginzberg, jedan od duhovnih predvodnika "bit" generacije. Više puta je hapšen tokom antiratnih demonstracija. Njegova zbirka poezije "Urlik i druge pesme", objavljena 1956, smatra se najznačajnijim poetskim delom bit pokreta pedesetih godina 20. veka. Ostala dela: "Kadiš", "Prazno ogledalo", "Indijski dnevnici", "Sendviči stvarnosti", "Planetarne vesti", "Pad Amerike".

1937 - Vojvoda od Vindzora, bivši britanski kralj Edvard VIII, u Francuskoj se venčao sa, prethodno dva puta razvedenom, Amerikankom Volis Simpson, zbog koje je abdicirao u decembru 1936.

1940 - Okončana je evakuacija savezničkih snaga iz Francuske u Drugom svetskom ratu, koje nisu bile u stanju da se odupru nemačkim trupama. U operaciji nazvanoj "Dinamo", iz luke Denkerk brodovima je evakuisano više od 337.000 britanskih, francuskih i belgijskih vojnika.

1963 - Umro je rimski papa italijanskog porekla Jovan XXIII poglavar rimokatoličke crkve od 1958, vođa reformatorske crkvene struje. Sazvao je 1962. Drugi ekumenski koncil (sabor) kada su nagoveštene dalekosežne reforme unutar rimokatoličke crkve, koje su docnije i sprovedene.

1965 - Američki astronaut Edvard Vajt izašao je iz svemirskog broda "DŽemini 4" koji je kružio oko Zemlje i tako postao prvi Amerikanac koji je "šetao" kosmosom, tri i po meseca posle ruskog kosmonauta Alekseja Leonova.

1968 - U Beogradu su se nemiri započeti prethodne večeri pretvorili u masovne studentske demonstracije, najveće u socijalističkoj Jugoslaviji od Drugog svetskog rata. Demonstracije na tragu velikih studentskih protesta održavanih tada širom Evrope, na ulicama Beograda rasturene su silom, a zatim su nastavljene unutar univerzitetskih zgrada, najviše na Filozofskom fakultetu (Kapetan Mišino zdanje). Sedmog dana protesta predsednik Josip Broz Tito obratio se javnosti podržavši, deklarativno, većinu studentskih zahteva, što je za posledicu imalo prestanak nemira. U narednom periodu nekolicina nastavnika Filozofskog fakulteta, koji su okarakterisani kao inspiratori, odstranjeni su iz nastave.

1973 - Sovjetski supersonični avion "Tupoljev 144" srušio se u blizini Pariza tokom pariske vazduhoplovne izložbe, usmrtivši svih šest članova posade i sedam francuskih seljaka.

1976 - Bivši predsednik Bolivije Huan Hose Tores pronađen je ubijen u Argentini.

1989 - Umro je iranski verski vođa ajatolah Ruholah Homeini, koji se 1979, posle zbacivanja šaha (cara) Mohameda Reze Pahlavija, vratio u Iran iz izbeglištva i preuzeo vlast. Uspostavio je neku vrstu teokratske autokratije. Proklamovao je ideju izvoza islamske revolucije, sto je dovelo do podrške raznim oružanim grupacijama širom sveta, pa i teroristima.

1995 - Ministri odbrane zemalja NATO doneli su odluku o stvaranju Snaga za brzo reagovanje u BiH.

1997 - Vođa Socijalističke partije Lionel Žospen postao je predsednik vlade Francuske posle ubedljive pobede levice na parlamentarnim izborima.

1998 - Prilikom izletanja sa koloseka putničkog voza u u blizini Esedea, 60 kilometara severoistočno od Hanovera, Nemačka, pošto je super-brzi voz Intersiti-ekspres (ICE) naleteo na automobil pri brzini od oko 200 kilometara na čas, poginula je 101 osoba, a oko stotinu je povređeno.

1999 - Predsednik Savezne Republike Jugoslavije Slobodan Milošević prihvatio je mirovni predlog koji su u Beograd doneli međunarodni posrednici Marti Ahtisari i Viktor Černomirdin. Odmah potom Skupština Srbije je na vanrednoj sednici usvojila Dokument za postizanje mira, odnosno plan SAD, Evropske unije i Rusije o dolasku međunarodnih snaga, pod mandatom Ujedinjenih nacija, na Kosovo i Metohiju. Prihvatanje ovog dokumenta bilo je preduslov da se prekine agresija NATO na SRJ.

1999 - Sazvano je zasedanje nove skupštine Nigerije, čime je posle više od 15 godina okončana vladavina vojnim dekretima u najmnogoljudnijoj afričkoj zemlji.

2005 - Umro je španski političar Jon Idigoras, osnivač i istorijski lider baskijske partije Heri Batasuna.

2006 - Poginulo je 28 osoba, a 68 je ranjeno u eksploziji automobila-bombe na glavnoj pijaci u Basri, na jugu Iraka.

2006 - Skupština Crne Gore usvojila je Odluku o proglašenju nezavisnosti Republike Crne Gore, prema kojoj je ona nezavisna država sa punim međunarodno pravnim subjektivitetom.

2009 - Organizacija američkih država (OAD) je na skupštini u Hondurasu jednoglasno ukinula suspenziju Kube iz 1962. posle 47 godina. Ovu regionalnu organizaciju sačinjavaju 34 države američkog kontinenta. Kuba je, međutim, više puta isticala da nema interesa da se vrati u organizaciju koja je instrument politike SAD.

2009 - Umrla je američka pevačica Koko Tejlor, poznata "kraljica bluza". Crnoputa pevačica, čiji je karakterističan reski glas inspirisao mnoge, poput DŽenis DŽoplin i Boni Rajat, rođena je u Memfisu kao Kora Volton. Njen prvi veliki hit "Wang Dang Doodle" iz 1967. prodat je u više od milion primeraka. Dobitnica je brojnih priznanja, među kojima je i jedan Gremi (1984).

2016 - Umro je Muhamed Ali, izvorno Kasijus Klej, bivši bokserski prvak sveta u teškoj kategoriji. Boksom se aktivno bavio tri decenije a karijeru je završio rekordnim skorom od 56 pobeda, od čega 37 nokauta i pet poraza. Bio je prvi kojem je uspelo da u tri navrata osvoji titulu šampiona sveta u teškoj kategoriji. Zbog odbijanja regrutacije tokom rata u Vijetnamu, oduzeta mu je titula i tri godine je bio onemogućen da se takmiči. Bio je poznati društveni aktivista i borac za prava Afroamerikanaca.

2017 - U terorističkom napadu u Londonu 11 osoba je poginulo a 48 je povređeno. Trojica napadača, motivisani islamskim ekstremizmom, naleteli su kombijem na prolaznike na Londonskom mostu, da bi napad nastavili hladnim oružjem.

- Danas je hrišćanski praznik Sveti car Konstantin i carica Jelena. Car Konstantin I Veliki, Milanskim ediktom 313. dopustio je hrišćanima slobodu ispovedanja vere. Presudno je pomogao Crkvi i na Prvom vaseljenskom saboru u Nikeji 325. u borbi protiv arijanizma. Grad Niš ovaj praznik obeležava kao gradsku slavu.

(Tanjug)