Na današnji dan 1873. rođena srpska slikarka Nadežda Petrović; 1492. španski moreplovac Kristifor Kolumbo otkrio Ameriku; 1935. rođen italijanski operski pevač Lučano Pavaroti

Na današnji dan 1873. rođena je srpska slikarka Nadežda Petrović, profesor slikarstva i saosnivač "Kola srpskih sestara" (s Branislavom Nušićem). Slikarstvo je studirala u Minhenu i Parizu, a prvu samostalnu izložbu je priredila 1900. Njena dela nose snažan, originalan izraz i izvanredno bogatstvo boja. Sačuvano je oko 200 njenih dela, a pojedine slike ("Resnik","Autoportret", "Notr Dam", "Bulonjska šuma") su ravne radovima vrhunskih evropskih majstora tog vremena. Rođena je u porodici u kojoj su dve sestre postale slikarke, jedna muzičar, a najmlađi brat Rastko pisac. Umrla je od tifusa 1915. u valjevskoj bolnici, gde je kao dobrovoljna bolničarka negovala ranjene srpske vojnike.

Danas je subota, 12. oktobar 2024. godine.

1492 - Španski moreplovac Kristifor Kolumbo je otkrio Ameriku, iskrcavši se na ostrvce Gvanahani - on mu je dao ime San Salvador - u sastavu Bahamskih ostrva, nakon 33 dana plovidbe Atlantskim okeanom od Kanarskih ostrva.

1518 - Nemački verski reformator Martin Luter, optužen za jeres, sazvao je skupštinu grada Augzburga i u teološkoj raspravi s kardinalom Tomazom de Viom, poznatim kao Kajetan, odbio je nastojanje vrhova rimske crkve da odustane od svog učenja.

1870 - Umro je američki general Robert Edvard Li, komandant armije Virdžinije i vojske Konfederacije (Jug) u građanskom ratu u SAD od 1861. do 1865, najsposobniji vojskovođa tog rata. Predvodeći južnjačke trupe, pobedio je vojsku Severa u bitkama kod Ričmonda i Frederiksburga 1862. i kod Čanselorsvila 1863. ali je suočen s neuporedivo nadmoćnijom armijom Severa morao da kapitulira 9. aprila 1865.

1897 - U Beograd su iz Beča preneti posmrtni ostaci srpskog jezičkog reformatora Vuka Stefanovića Karadžića i sahranjeni u porti Saborne crkve.

1918 - "Marš na Drinu" srpskog kompozitora Stanislava Biničkog je prvi put odjeknuo ulicama Niša, tek oslobođenog u Prvom svetskom ratu. Uz zvuke marša pobedonosno je koračala Drinska divizija srpske vojske.

1924 - Umro je francuski pisac Anatol Frans, član Francuske akademije i dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1921. Izvanredan stilista, izvrgavao je oštroj satiri francusko društvo u vreme Treće republike i istupao protiv militarizma i šovinizma, razobličavajući korumpiranost zvaničnika i štampe, što mu je donelo naziv "buntovnog akademika". Dela: zbirka pesama "Zlatne pesme", romani "Zločin Silvestra Bonara", "Savremena istorija", "Crveni krin", "Bogovi su žedni", "Pobuna anđela", "Taida", "Epikurov vrt", "Mišljenja opata Žeroma Koanjara", "Ostrvo pingvina", "Pečenjarnica kraljice Pedok", "Život u cveću".

1934 - Maloletni Petar II Karađorđević je proglašen kraljem Jugoslavije, tri dana pošto je u Marselju ubijen njegov otac Aleksandar I , u atentatu koji su izveli hrvatski teroristi ustaše.

1935 - Rođen je Lučano Pavaroti, italijanski operski pevač. Jedan je od najznačajnijih tenora 20. veka. Rođen u porodici muzičara, bavio se pedagogijom i izvesno vreme radio je kao učitelj. Uzimao je časove pevanja od 1956. kod Ariga Pole i Etora Kampoljanija. Karijeru svetske operske zvezde je započeo 1961. ulogom Roberta u operi "Boemi" Đakoma Pučinija. Prvi javni nastup van Italije imao je u Beogradu. Bio je poznat i po humanitarnom radu, dobitnik je posebnog priznanja Visokog komesarijata UN za izbeglice.

1960 - Tokom debate o kolonijalizmu u Generalnoj skupštini UN, Nikita Hruščov sovjetski lider, je u ljutnji, skinuvši prethodno cipelu, lupio njome po stolu više puta.

1964 - U orbitu oko Zemlje je lansiran sovjetski vasionski brod "Vashod 1", prva svemirska letelica s višečlanom posadom.

1968 - Afrička država Ekvatorijalna Gvineja, do tada Španska Gvineja, stekla je nezavisnost posle 190 godina španske kolonijalne uprave.

1968 - Predvođena pukovnikom Omarom Torihosom Ererom, Nacionalna garda Paname je oborila predsednika Arnulfa Arijasa Madrida.

1969 - Lansiran je sovjetski vasionski brod "Sojuz 7" s tročlanom posadom, koji se potom spojio sa "Sojuzom 6" u kojem su se nalazila dva člana posade.

1976 - Premijer Kine Hua Guofeng je postao šef vladajuće Komunističke partije.

1978 - U Vašingtonu su počeli mirovni pregovori Izraela i Egipta uz učesće predsednika SAD DŽimija Kartera.

1983 - Bivši japanski predsednik vlade Kakuei Tanaka je osuđen na četiri godine zatvora zbog umešanosti u aferu podmićivanja "Lokid".

1984 - U eksploziji bombe koju su podmetnuli teroristi Irske republikanske armije u "Grand hotel" u engleskom gradu Brajton, gde je održavana godišnja konferencija britanskih konzervativaca, poginulo je pet osoba.

1990 - Islamski teroristi na motociklima u Kairu su iz zasede ubili predsednika egipatske skupštine Rifata Mahdžuba i trojicu njegovih telohranitelja.

1992 - U Kairu je poginulo više od 550 osoba u zemljotresu čiji je epicentar bio nedaleko od velikih piramida u Gizi.

1996 - Umro je francuski teniser Rene Lakost, osnivač kompanije za proizvodnju sportske opreme s prepoznatljivim "krokodilčićem" kao zaštitnim znakom, poslednji od francuska "četiri musketira" koji su dominirali svetskim tenisom dvadesetih godina 20. veka.

1999 - General Pervez Mušaraf je vojnim udarom oborio vladu pakistanskog predsednika vlade Navaza Šarifa, raspustio skupštinu Pakistana i zaveo vanredno stanje.

2006 - Turski pisac Orhan Pamuk dobio je Nobelovu nagradu za književnost.

2011 - Evropski komesar za proširenje Štefan File preporučio je da se Srbiji dodeli status kandidata za članstvo u EU.

2013 - Preminuo je Jovan Ristić, tv reditelj, autor brojnih emisija, filmova, TV serija i pozorišnih predstava. Rođen je 1939. u Beogradu, gde je završio gimanziju a potom i Fakultet dramskih umetnosti. Režirao je oko 2.500 TV emisija, dva filma, pedesetak pozorišnih predstava, spotove i brojne manifestacije. Režirao je: "Sedmoricu mladih", TV serije "Koncert za ludi mladi svet", "Divlje godine", emisije "Povratak džezu", kviz "Malo ja, malo ti", bio je autor "Nedeljnog popodneva".

2019 - Eliud Kipčoge, olimpijski šampion i svetski rekorder iz Kenije, postao je prvi atletičar koji je istrčao maraton za manje od dva sata. Kipčoge je pretrčao stazu oko bečkog parka Prater za jedan sat, 59 minuta i 40 sekundi. Atletska federacija je međutim objavila da neće priznati rekord, pošto se nije dogodio u otvorenoj konkurenciji.

(RTV)