Atina: Nemačka da učini isto što traži od Grčke – da vrati svoje dugove

Spor Atine i Berlina oko načina rešavanje grčke dužničke krize ne jenjava: dok Nemačka zahteva da i nova grčka vlada poštuje svoje obaveze prema kreditorima, Grčka podseća da joj Nemačka još nije platila odštetu iz Drugog svetskog rata.

Pitanje ratne odštete zbog nemačke okupacije Grčke, koja je finansijski uništila zemlju i odnela hiljade života, decenijama je komplikovalo odnose Atine i Berlina, a tema je ponovo oživela dolaskom na vlast Sirize.

Novi premijer Aleksis Cipras, bivši komunista, koji je još u predizbornoj kampanji najavljivao da će tražiti od Nemačke odštetu zbog "ljudi koji su krvarili i skupo platili brutalnost nacizma", u prva 24 sata od stupanja na dužnost položio je venac na spomenik levičarima koje su nacističke trupe streljale 1944. godine.

Šef grčke diplomatije Nikos Kocijas ponovio je sinoć da Nemačka treba da učini isto ono što traži od Grčke - da plati svoje dugove, koji su, kako je naveo, rezultat jednog strašnog rata.

"Nemačka bi trebalo da prestane da negira postojanje tog problema i sedne za pregovarački sto sa stručnjacima, advokatima i istoričarima. Onda ćemo da gledamo da nađemo zajedničko rešenje... koje bi trebalo da odgovara istorijskoj istini", rekao je grčki ministar. 

Ovaj profesor političkih nauka koji je studirao u Nemačkoj i dugo bio savetnik u grčkom Ministarstvu spoljnih poslova, pre nego što je preuzeo vođenje ministarstva naveo da od Berlina očekuje "ravnopravne, poštene i kreativne odnose" sa Atinom. 

Istovremeno grčki ministar je naveo da bi u Nemačkoj trebalo da se prestane sa vređanjem Grka da su zabušanti i da se izvlače od plaćanja svojih dugova. 

"Nemci, a mislim pritom na medije, trebalo bi da prestanu sa onim što sam u svojoj poslednjoj knjizi nazvao 'ekonomskim rasizmom', naime da nas nazivaju zabušantima i kažu da se izvlačimo od plaćanja svojih dugova. Nemački dugovi su stariji", precizirao je Kocias. 

Kocias je naveo Grčka sa Rusijom ima dugu tradiciju, još iz vremena borbe protiv ugnjetavanja stanovništva u evropskom delu Osmanlijskog carstva. 

"Imamo mnoge elemente zajedničke kulture. To znači da mi danas ne negujemo odnose sa Rusijom da bi izašli iz evropske porodice, već kao zemlja koja ima posebne mogućnosti da preuzme ulogu mosta", rekao je Kocias.

Ciprasova stranka Siriza i njen koalicioni partner Nezavisni Grci tvrde da Nemačka duguje Grčkoj oko 162 milijarde evra, što je oko polovine javnog duga te države, koji iznosi više od 315 milijardi evra

Prisilni zajam Grčke Trećem rajhu iznosio je oko 476 miliona rajhsmaraka, što je, u izveštaju donjeg doma nemačkog Bundestaga iz 2012. godine, procenjeno na 8,25 milijardi dolara, što nikad nije vraćeno.

Okupacija Grčke od 1941. do 1945. godine bila je, kako se ocenjuje jedna od najsurovijih u Evropi: nacističke snage su divljale, pljačkale i ubijale stanovištvo koje se žestoko opiralo okupaciji.

Posle kapitulacije Nemačke i kraja Drugog svetskog rata, glavna briga SAD bila je da zaustavi napredovanje komunista u građanskom ratu u Grčkoj. Vašington je u to vreme zatražio od Atine, kojoj je bila preko potrebna pomoć na osnovu Maršalovog plana obnove Evrope, da odustane od zahteva za ratnu odšetu dok ne bude potpisan mirovni sporazum.

Nemačka se relativno brzo oporavila od posledica rata, čemu je, kako smatraju eksperti, u znatnoj meri doprinelo i to što nije platila praktično nikakvu odštetu bivšim okupiranim narodima.

Berlin već 70 godina odlučno odgovara "ne" zahtevima za reparaciju, a nemački ministar ekonomije i vicekancelar Zigmar Gabrijel poručio je ponovo u ponedeljak da će Berlin odbaciti eventualni zvanični zahtev grčke vlade, istakavši da je to pitanje zaključeno pre 25 godina.

"Verovatnoća je nula (da platimo ratnu odštetu)", rekao je Gabrijel i dodao da je 1990. godine formalno stavljena tačka na Drugi svetski rat.

Neposredno pre ujedinjenja Nemačke 1990. godine, kancelari Istočne i Zapadne Nemačke potpisali su sporazum sa saveznicima. Mada taj dokument nije bio zvanični mirovni sporazum, Berlin ga smatra granicom posle koje eventualni zahtevi za ratnu odštetu više nemaju nikakvu snagu.

Albreht Ričl, profesor ekonomske istorije, rekao je u intervjuu nemačkom Špigelu 2011. godine da je "Nemačka, u smislu vraćanja dugova, najgora zemlja u 20. veku".

(Blic)